TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Trải qua hơn 2 năm phòng chống dịch 2020-2021 và 9 tháng đầu năm 2022, trong bối cảnh khó khăn, thách thức nhiều hơn cơ hội và thuận lợi, bối cảnh tình hình thế giới, khu vực biến động phức tạp, khó lường, chưa có tiền lệ và tác động lớn đến trong nước, dưới sự lãnh đạo đúng đắn, sâu sát của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, trực tiếp là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là đồng chí Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng, sự đồng hành, ủng hộ của Quốc hội, sự chung sức, đồng lòng, quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, người dân và doanh nghiệp, sự hợp tác, giúp đỡ của bạn bè quốc tế, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương đã chỉ đạo, điều hành quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo, hiệu quả, sát tình hình, có trọng tâm, trọng điểm các nhiệm vụ, giải pháp đề ra, tăng cường kiểm tra, đôn đốc, vừa triển khai các nhiệm vụ thường xuyên, vừa ứng phó, xử lý kịp thời các vấn đề phát sinh, vừa quyết liệt xử lý các công việc tồn đọng, kéo dài, nhất là các dự án yếu kém.

Đến nay, Việt Nam đã kiểm soát dịch bệnh thành công, giữ vững ổn định về mọi mặt, thúc đẩy tăng trưởng, vững bước phục hồi nhanh và phát triển bền vững. Trong bối cảnh mới, với những thành quả và kinh nghiệm có được, có thể tin tưởng rằng chúng ta sẽ tiếp tục vượt qua các khó khăn, thách thức, đạt được các mục tiêu theo các trọng tâm chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, hướng tới thực hiện thành công mục tiêu về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả, đất nước hùng cường, thịnh vượng, nhân dân ngày càng ấm no, hạnh phúc. 

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Khống chế dịch bệnh, phát triển kinh tế xã hội, mà an sinh xã hội là vấn đề quan trọng nhất. Với quan điểm người dân là trung tâm, là chủ thể của mọi phát triển kinh tế thì điều đó càng đúng. Nhìn lại, chúng ta đã khống chế dịch bệnh tốt, giữ ổn định kinh tế vĩ mô. Trong điều kiện khó khăn như thế này, kinh tế tăng trưởng, xã hội trở lại năng động, hướng tới tương lai với niềm tin, như TS. Hiếu nói là phải có niềm tin để thúc đẩy. Bây giờ trong bối cảnh như vậy, chúng ta cần lưu ý điều gì đặc biệt trong điều hành của Chính phủ, sự tham mưu cho Chính phủ trước hết là trong phòng, chống dịch. Với giai đoạn như thế này, điều kiện như thế này, chúng ta cần phải quan tâm đến điều gì, nhất là trong điều hành để khống chế dịch bệnh tốt hơn? Xin ý kiến của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương!

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương: Một số điểm cần lưu ý nhất để chủ động điều hành công tác phòng chống dịch là: Dịch bệnh dự báo còn diễn biến khó lường trên thế giới trong thời gian tới. Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá thế giới vẫn đang trong giai đoạn đại dịch và cảnh báo về những biến thể mới của virus SARS-CoV-2 có thể làm cho dịch COVID-19 trở nên phức tạp và gia tăng trở lại.

Vaccine vẫn là biện pháp hữu hiệu trong phòng, chống dịch, vì vậy cần tiếp tục đẩy mạnh tiêm chủng, chủ động xây dựng và triển khai các kịch bản, phương án đáp ứng với mọi tình huống dịch bệnh; tuyệt đối không chủ quan, lơ là, mất cảnh giác.

Trong nước, mặc dù tình hình dịch bệnh vẫn cơ bản được kiểm soát, nhưng số ca mắc mới, số ca phải nhập viện, ca nặng đang có xu hướng gia tăng; tỉ lệ tiêm vaccine mũi 3 cho trẻ từ 12 đến dưới 18 tuổi và tiêm mũi 2 cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi còn thấp; hiệu quả bảo vệ của vaccine giảm theo thời gian; nguy cơ dịch chồng dịch là hiện hữu.

Hiện nay đất nước ta mở cửa, dịch bệnh mới nổi như đậu mùa khỉ, viêm gan đang xâm nhập là không thể tránh khỏi. Vì vậy tôi cho rằng Chính phủ cần tiếp tục quyết liệt chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương triển khai hiệu quả Chương trình phòng, chống dịch COVID-19 mà Chính phủ đã ban hành tại Nghị quyết số 38 và phòng, chống các dịch bệnh truyền nhiễm khác đang lưu hành tại Việt Nam như sốt xuất hyết, tay chân miệng, Adenovirus. Tiếp tục đẩy nhanh tốc độ tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 và nghiên cứu, triển khai tiêm ngay cho trẻ em từ 6 tháng đến dưới 5 tuổi khi có đủ cơ sở khoa học. Sửa đổi, bổ sung cơ chế, chính sách để thực hiện hiệu quả các hoạt động phòng, chống dịch; mua sắm, đấu thầu; huy động, vận động các nguồn lực trong điều kiện cấp bách, khẩn cấp, chưa có tiền lệ, khó lường, khó dự báo, phù hợp với thực tiễn, đáp ứng tính khẩn cấp, nhanh, hiệu quả trong phòng, chống dịch. Nâng cao năng lực hệ thống y tế, nhất là y tế dự phòng, y tế cơ sở. Thúc đẩy nghiên cứu, phát triển công nghiệp dược, sản xuất vaccine, sinh phẩm, trang thiết bị y tế, thuốc điều trị trong nước để chủ động phòng, chống dịch.

Ngoài ra, để tạo điều kiện cho nhân viên y tế, chúng ta cần ban hành chính sách điều chỉnh mức lương cơ bản, tăng phụ cấp ưu đãi nghề cho nhân viên y tế tại tuyến cơ sở, y tế dự phòng. Đặc biệt tăng cường năng lực, khả năng cung cấp dịch vụ y tế, mở rộng phạm vi chi trả tại các trạm y tế xã để tham gia chống dịch tốt nhất. Chúng ta cũng cần có chính sách đặc thù, đãi ngộ đối với lực lượng y tế, lực lượng tuyến đầu có nhiều đóng góp, công nhận liệt sĩ đối với lực lượng này nếu hy sinh khi làm nhiệm vụ. Tạo cơ chế chính sách thông thoáng, bình đẳng cho y tế tư nhân tham gia phòng, chống dịch COVID-19 vì chúng ta qua các đợt dịch đặc biệt là đợt dịch thứ 4 chúng ta thấy vai trò rất quan trọng của y tế tư nhân.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Quả thực là các định hướng Chính phủ chú ý điều hành thời gian tới vẫn là tập trung để phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt là thúc đẩy tiêm vaccine. Một loạt chính sách liên quan đến ngành y tế có lẽ cũng cần được quan tâm. Tôi chia sẻ với ý kiến của Thứ trưởng Bộ Y tế. Quả thực, chính sách đối với ngành y tế có lẽ cũng cần phải nghiên cứu, tính toán. Rồi giải quyết vấn đề về thiếu hụt thuốc, vật tư thiết bị y tế cũng đang là vấn đề. Các chế độ chính sách khác để có được đối xử công bằng với các chiến sĩ ở tuyến đầu hay các "thiên thần áo trắng" như nhiều người gọi. Hồi chống dịch, không khác gì ra mặt trận, người ta hy sinh cũng cần được công nhận là liệt sĩ.

Xin hỏi TS. Angela Pratt, đâu là điểm quan trọng nhất trong điều hành của Chính phủ để thực hiện các mục tiêu phát triển năm 2022, 2023 và những năm tới?

TS. Angela Pratt: Tôi thấy rằng rõ ràng y tế và kinh tế là hai phạm trù có quan hệ mật thiết với nhau khi chúng ta đang nỗ lực để cân bằng sức khỏe cộng đồng và mở cửa nền kinh tế và xã hội để đạt được sự phát triển hơn nữa.

Điểm quan trọng thứ hai cần nhớ là đại dịch COVID-19 vẫn chưa kết thúc. Chúng ta vẫn phải áp dụng các biện pháp để bảo vệ chính mình và những người xung quanh. Tôi đã từng bị COVID-19 nhưng triệu chứng nhẹ. Nếu ai đó bị nặng, kéo dài có thể nguy hiểm đến tính mạng. Chúng ta nên cố gắng để tránh nhiễm bệnh.

Chúng tôi thực sự khuyến khích mọi người tuân theo các nguyên tắc 2K + plus, tức là đeo khẩu trang ở những nơi đông người và không gian kín, rửa tay thường xuyên và quan trọng là tiêm vaccine phòng bệnh. Mỗi người cần tiêm chủng đầy đủ theo lịch của cơ quan y tế. Ngoài ra, cũng cần đẩy mạnh tiêm chủng ở trẻ em.

Đồng thời, Chính phủ cần tiếp tục theo dõi diễn biến của COVID-19 và chủ động, sẵn sàng năng lực của hệ thống y tế, chuẩn bị các điều kiện y tế trong trường hợp dịch có thể bùng phát ở mức độ cao. Ngoài ra, cũng cần chú trọng các biện pháp linh hoạt, thích ứng về y tế công cộng để bảo vệ sức khoẻ cho các đối tượng dễ bị tổn thương.

Thực sự người Việt Nam đã hy sinh rất nhiều, làm việc không biết mệt mỏi, đồng lòng, đoàn kết trong công tác phòng chống COVID-19 với mục tiêu là bảo vệ sức khoẻ người dân, giúp duy trì và phát triển kinh tế. Từ đó, góp phần xây dựng một Việt Nam vững vàng và khoẻ mạnh.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Quả thực thông điệp và lời khuyên của TS. Angela Pratt rất rõ. Đúng là sức khỏe người dân và kinh tế gắn kết với nhau, không thể thiếu cái này lại có cái kia. Kinh tế sẽ vô nghĩa nếu người dân không khỏe mạnh. Thông điệp thứ hai chúng ta cần ghi nhớ là COVID chưa kết thúc. Chúng ta còn phải tiếp tục có giải pháp tích cực. Cũng câu hỏi đó nhưng rộng hơn, không chỉ lĩnh vực y tế, những điểm cần lưu ý nhất trong điều hành của Chính phủ để thực hiện các mục tiêu phát triển trong cả năm 2022, năm 2023 và những năm tới là gì. Xin hỏi TS. Phan Đức Hiếu?

TS. Phan Đức Hiếu: Tôi thấy có 2 điểm lớn. Đầu tiên, chúng ta biết rằng không phải chỉ nước ta, rất nhiều nước qua dịch bệnh COVID vừa qua đều cho rằng, khung thể chế và cách hoạt động của các Chính phủ bộc lộ nhiều yếu kém và cần điều chỉnh. Cả thế giới đều có quan điểm như vậy.

Tôi cho rằng ở Việt Nam cũng có những vấn đề tương tự, như Bộ Y tế vừa nói. Do đó, vấn đề hiện nay là không nên để các hạn chế đó tiếp tục tác động tiêu cực đến kinh tế xã hội sau đại dịch. Người dân và doanh nghiệp vừa rồi cũng đã chia sẻ rất nhiều. Hiện nay dịch bệnh chưa kết thúc và khó khăn của doanh nghiệp cũng chưa kết thúc. Tôi rất mong muốn sớm kết thúc những khó khăn về thể chế.

Vừa rồi, trong dịch bệnh, Thủ tướng Chính phủ đã nói rất rõ là không thanh tra, kiểm tra doanh nghiệp trừ khi có những vi phạm rõ ràng. Sau đại dịch, doanh nghiệp cũng cần thêm thời gian để phục hồi nên theo tôi cũng vẫn nên tiếp tục chính sách này vì có những việc có thể không tuân thủ 100% theo quy định nhưng vẫn mang lại kết quả tốt. Phải làm sao việc xử lý sau đại dịch ít tạo ra những tác động tiêu cực đến người dân và DN. Sắp đến Ngày Doanh nhân, tôi rất mong muốn gửi gắm thông điệp này đến các cơ quan liên quan.

Về dài hạn, báo cáo của G20 đã nói rằng phục hồi không phải đứng dậy trên con đường cũ mà là ổn định nhanh nhưng bền vững trên con đường mới. Những con số tăng trưởng chúng ta đạt được vừa qua rất phấn khởi, nhưng nhìn về dài hạn, chất lượng của tăng trưởng vẫn còn những điểm cố hữu chưa được giải quyết triệt để.Ví dụ, dự kiến các chỉ tiêu tăng trưởng đều đạt và vượt, nhưng chỉ tiêu về năng suất lao động lại chưa đạt, như vậy chất lượng tăng trưởng vẫn chưa thực sự bền vững.

Chúng ta đã nỗ lực rất nhiều trong giai đoạn vừa qua bằng thể chế, chính sách, điều hành… Chúng ta phải nỗ lực hơn nữa vì sắp tới thách thức còn rất nhiều.

Một vấn đề nữa là chúng ta cần phát triển xanh, kinh tế xanh bao trùm là yếu tố quan trọng. Đây là điều không chỉ Nhà nước làm mà cần sự thay đổi của chính DN. Nhà nước không thể làm thay DN được. Cả 2 bên cùng phối hợp, Nhà nước có chính sách hợp lý, DN cũng cần tự thay đổi. Bởi phát triển theo hướng xanh hơn mang lại lợi ích cho DN, tiết kiệm năng lượng hơn. Tới đây châu Âu có thể đánh thuế cao hơn với carbon khi xuất khẩu, giảm năng lực cạnh tranh của sản phẩm. Do đó, phát triển xanh là con đường chúng ta không có lựa chọn.

Chúng ta có nhiều chính sách rồi nhưng việc thực thi chính sách phải đầy đủ, kịp thời, toàn diện. Vì chính sách không kịp thời thì chính sách không phát huy được đầy đủ, kịp thời thì thành quả chúng ta sẽ tốt hơn nữa. Khi chính sách không toàn diện DN không được tiếp cận công bằng sẽ tạo ra sự méo mó. Chính sách cần thực thi kịp thời, đầy đủ và công bằng. Đây là điều chúng ta cần thực hiện tốt hơn. Tôi nghĩ rằng trong thời gian tới cần nỗ lực hơn nữa, khi có chính sách tốt thì khâu tổ chức thực thi chính sách cũng cần tốt hơn. 

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Đảng, Nhà nước, Chính phủ, Thủ tướng xác định người dân là trung tâm, là chủ thể, là mục tiêu và là động lực phát triển. Quả thực đầu tư cho con người, cho an sinh xã hội chúng ta có rất nhiều cố gắng. Tính đến cuối tháng 8/2022, Trung ương và các địa phương đã dành gần 87.000 tỷ đồng thực hiện các chính sách hỗ trợ cho 857.000 lượt lao động, gần 56 triệu người lao động và các đối tượng khác. Trong khi các năm trước đây, chúng ta vẫn làm vì đó là một mảng không thiếu trong chính sách của chúng ta, nhưng chỉ được khoảng 1 triệu người đã là nhiều. Con số này có gợi mở cho ông những nhận xét gì không, thưa TS. Phan Đức Hiếu?

TS. Phan Đức Hiếu: Điều này thể hiện rất rõ bản chất của Nhà nước ta là "Nhà nước của dân, do dân, vì dân". Trong hoàn cảnh khó khăn nhất, những con số kia đã thể hiện được điều này, đây là điểm thứ nhất.

Điểm thứ hai, đây cũng là lựa chọn chính sách. Trong bối cảnh rất khó khăn, doanh nghiệp không thể sản xuất kinh doanh, lao động có thể bị mất việc làm, không có cách nào khác ngoài việc chúng ta phải hỗ trợ trực tiếp bằng tiền hoặc hiện vật cho người dân, cho người lao động nói chung. Cũng rất nhiều nước thực hiện điều này, nhưng trong bối cảnh nguồn lực của chúng ta thì đây là một nỗ lực tôi đánh giá là rất đáng ghi nhận.

Những hỗ trợ này không chỉ mang lại tác động trực tiếp ngay, giúp người dân vượt qua khó khăn mà còn có tác động dài hạn. Như tôi phân tích là môi trường kinh doanh đối với hoạt động đầu tư thì đây cũng là tác động, tạo ra niềm tin của người dân đối với điều hành của Chính phủ. Điều này rất quan trọng, khi chúng ta có niềm tin và khi có sự hợp tác giữa người dân với các cơ quan thì phối hợp chính sách của ta sẽ thuận lợi hơn rất nhiều.

Và ngược trở lại, trong chống dịch chúng ta đã có sự tham gia tích cực, hỗ trợ rất lớn từ người dân. Thời kỳ đầu, chúng ta thấy rất rõ là người dân trực tiếp tham gia các chốt, tổ. Rõ ràng sự quan tâm của Nhà nước đối với người lao động, nhân dân nói chung cũng nhận lại được sự hợp tác, hưởng ứng, hỗ trợ của nhân dân. Theo tôi đây cũng là bài học rất đáng ghi nhận.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Thực chất thì đúng là chúng ta bây giờ đã chủ động hơn, nhận thức rõ hội nhập là sẽ có ảnh hưởng, và đã tích lũy được kinh nghiệm. Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu chao đảo, lạm phát bùng lên khắp nơi, ảnh hưởng đến đời sống người dân hầu hết các nước, Việt Nam vẫn giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, bảo đảm các cân đối lớn. Bên cạnh đó, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ cũng hết sức quan tâm tới việc thiết lập các nền tảng phát triển bền vững trong trung và dài hạn, xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ gắn với tích cực, chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, thực chất, hiệu quả? Thứ trưởng Bộ KH&ĐT đánh giá những giải pháp trên có ý nghĩa như thế nào với việc việc thúc đẩy tăng trưởng, thu hút đầu tư, phát triển kinh tế, trong đó có các nhà đầu tư nước ngoài?

Thứ trưởng Trần Quốc Phương: Trong thời gian vừa qua, đặc biệt trong năm 2022, Chính phủ, Thủ tướng đặc biệt quan tâm đến duy trì ổn kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, và bảo đảm cân đối lớn của nền kinh tế, cũng như là xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trong bối cảnh hội nhập quốc tế chủ động, thiết thực và sâu rộng. Chúng ta thấy rằng mục tiêu ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát và bảo đảm các cân đối lớn là quan điểm xuyên suốt, dài hạn, thể hiện ở rất nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành, kế hoạch ngắn, trung và dài hạn. Bởi lẽ, đây là điều kiện mang tính tiên quyết, nền tảng để có thể triển khai các giải pháp khác trên tất cả các ngành, lĩnh vực, đặc biệt gắn với mục tiêu dài hạn của đất nước chúng ta là phát triển nhanh, bền vững.

Về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trong bối cảnh hội nhập quốc tế, tôi muốn đề cập đến các thành tố quan trọng để xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ.

Thứ nhất là phải xây dựng năng lực nội tại của nền kinh tế, làm sao đạt mục tiêu tự lực, tự cường, đủ năng lực để phát triển, chống chịu với các "cú shock" từ bên ngoài".

Thứ hai là làm chủ công nghệ trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 diễn ra rất mạnh mẽ. Thực tế từ rất nhiều quốc gia trên thế giới đã chứng minh quốc gia nào làm chủ về công nghệ thì sẽ chiến thắng và giữ thế chủ động trong rất nhiều vấn đề. Để thực hiện được nội hàm của thành tố này, chúng ta đã có rất nhiều đề án, kế hoạch của Chính phủ đề ra và đang triển khai rất quyết liệt về chuyển đổi số, kinh tế số, đẩy mạnh đổi mới sáng tạo…

Thứ ba, trong bối cảnh hội nhập quốc tế hiện nay, để xây dựng được độc lập, tự chủ trong phát triển kinh tế - xã hội, chúng ta phải có vị thế, vai trò trong môi trường quốc tế, hay nói cách khác là chúng ta phải tham gia và làm chủ cuộc chơi.

Nhìn chung, ổn kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, và bảo đảm cân đối lớn của nền kinh tế là điều kiện tiên quyết và mọi thành phần, thành viên trong nền kinh tế đều được hưởng nếu đạt được mục tiêu này. Cụ thể, phát triển kinh tế - xã hội của các ngành, các địa phương trong bối cảnh kinh tế vĩ mô bất ổn thì sẽ rất khó khăn và nhiều ảnh hưởng. Đầu năm, chúng ta thấy ngay được tác động này trong vấn đề giá cả. Các địa phương có hoạt động kinh tế thuỷ sản hay nông nghiệp chiếm tỉ trọng cao thì việc tăng giá nguyên, nhiên liệu đầu vào ảnh hưởng trực tiếp đến kinh tế địa phương. Các tàu, thuyền đánh bắt xa bờ, hay các chi phí đầu vào trong chăn nuôi… đều bị tác động, các hộ gia đình, doanh nghiệp khó sản xuất. Ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát giúp doanh nghiệp yên tâm sản xuất, kinh doanh.

Về xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ, các định hướng đề ra trong dài hạn đã tác động trực tiếp đến các cấp, các ngành, các địa phương, dần dần bồi đắp nhận thức và ý thức về vấn đề này. Mỗi cơ sở, mỗi đơn vị, mỗi tổ chức đều có kế hoạch, giải pháp riêng để thực hiện mục tiêu hướng tới nền kinh tế độc lập, tự chủ.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Thứ trưởng phân tích rất hay về kinh tế độc lập, tự chủ, với 3 ý: Phải xây dựng được năng lực – phải làm chủ được công nghệ - phải làm chủ được cuộc chơi. Độc lập, tự chủ mà lại làm chủ được cuộc chơi tức là gắn kết với hội nhập. Cuộc chơi là luật chung của thế giới và rõ ràng như vậy thì không phải đóng mà cuộc chơi phải mở ra. Xin được hỏi Chủ tịch AmCham tại Việt Nam, ông đánh giá thế nào về tác động của việc giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, bảo đảm các cân đối lớn với hoạt động của doanh nghiệp FDI?

Ông John Rockhold: Việt Nam đã rất thành công trong việc quản lý các thách thức toàn cầu trong thời gian qua, bao gồm đại dịch tiếp diễn, sự suy thoái mạnh mẽ của nền kinh tế toàn cầu và lạm phát kéo dài. Trong khoảng thời gian trung và dài hạn, các biện pháp kinh tế vĩ mô được điều chỉnh phù hợp cùng với những nỗ lực của Việt Nam là những yếu tố rất quan trọng nhằm thúc đẩy phát triển bền vững và đạt được mục tiêu phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.

Trong việc đánh giá năng lực cạnh tranh tổng thể khi đầu tư vào Việt Nam, các nhà đầu tư nước ngoài ngày càng coi trọng tiêu chí môi trường thuận lợi nhằm đạt được các mục tiêu về Môi trường, Xã hội và Quản trị (ESG) trong chuỗi cung ứng toàn cầu của mình. AmCham và các công ty thành viên của chúng tôi mong muốn đồng hành với Chính phủ Việt Nam để cung cấp các giải pháp công nghệ và tài chính bền vững nhằm thúc đẩy quá trình chuyển đổi năng lượng của Việt Nam.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Xin cảm ơn ông John Rockhold, đặc biệt về ý kiến chuyển đổi năng lượng, năng lượng xanh, bảo đảm an ninh năng lượng và sự sẵn sàng cùng Việt Nam hoạch định chiến lược để đạt được điều đó. Xin được hỏi TS. Phan Đức Hiếu về những giải pháp của Chính phủ để thúc đẩy tăng trưởng, thu hút đầu tư và phát triển kinh tế, trong đó có cả đầu tư nước ngoài?

TS. Phan Đức Hiếu: Tôi hoàn toàn nhất trí với các nguyên tắc, mục tiêu chính sách điều hành kinh tế-xã hội mà Thứ trưởng Trần Quốc Phương vừa nêu. Bởi vì Bộ KH&ĐT là cơ quan tham mưu rất quan trọng cho Chính phủ trong việc xây dựng các chiến lược, kế hoạch cũng như các biện pháp phát triển kinh tế-xã hội.

Quay trở lại với câu hỏi, trước hết về tác động trực tiếp, ví dụ chúng ta có chính sách hỗ trợ thì ngay lập tức doanh nghiệp nhận được hỗ trợ và điều đó tác động trực tiếp đến doanh nghiệp hay chúng ta cải cách thủ tục hành chính đơn giản hơn sẽ giảm chi phí, thời gian… Đó là những tác động trực tiếp đến doanh nghiệp mà doanh nghiệp được hưởng, nhờ đó tạo ra lợi ích cho xã hội.

Tuy nhiên, tôi nhấn mạnh nhiều hơn đến điểm tôi quan sát thấy vừa qua. Đó là những con số đánh giá, chúng ta không chỉ nhìn trực diện là con số như vậy. Nếu chúng ta có chính sách tốt thì sẽ khơi dậy niềm tin và sự an tâm của nhà đầu tư. Từ sự an tâm đó thì hệ quả diễn ra như thế nào? Đặc biệt trong các cuộc điều tra đối với doanh nghiệp FDI, rất nhiều cuộc điều tra hỏi có kế hoạch đầu tư mở rộng trong thời gian tới hay không? Vì vậy khi đánh giá những tác động này, đánh giá tác động về mặt tâm lý, ở đây là sự yên tâm, tin tưởng của các nhà đầu tư, là quan trọng. Có thể không tăng dự án đầu tư mới vào Việt Nam, nhưng trong báo cáo kinh tế-xã hội, các doanh nghiệp đang hoạt động ở Việt Nam tăng quy mô vốn, tiếp tục mở rộng đầu tư thì qua đó cho thấy tác động rõ ràng của chính sách chứ không hẳn là có bao nhiêu dự án đầu tư mới.

Tôi nhìn thấy trong báo cáo 9 tháng của Chính phủ vừa qua, vốn FDI của các doanh nghiệp đang hoạt động tại Việt Nam tăng lên. Đó là những chỉ số phần nào phản ánh tác động tích cực của những chính sách vừa qua.  

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: TS. Phan Đức Hiếu có nói cố gắng quyết liệt nhưng hiệu quả là quan trọng. Chúng ta vừa rồi đã đạt được kết quả rất đáng khen thưởng, đáng ghi nhận. Xin hỏi TS. Hiếu, nếu so sánh tình hình của Việt Nam với thế giới hiện nay thì như thế nào? So với các quốc gia thời gian vừa qua có những cú sốc, hay so với khủng hoảng năm 1997, 2008. Ông đánh giá thế nào về chính sách ứng phó hiện tại của Việt Nam so với các cuộc khủng hoảng trước đây, cách ứng xử của mình so với trước đây như thế nào?

TS. Phan Đức Hiếu: Trước hết nếu so sánh tình kinh tế xã hội nói chung thì rõ ràng chúng ta thấy Việt Nam là một đất nước rất hội nhập. Xét về kinh tế, chúng ta cứ nhìn cán cân thương mại, xuất nhập khẩu thì rõ ràng những yếu tố bên ngoài đều có tác động trực tiếp, một chừng mực nào đó là gián tiếp, đến Việt Nam. Như vậy thì chúng ta không thể có sự khác biệt. Ở đâu đó có khác biệt thì có lẽ chỉ là vấn đề về thời gian, ví dụ như diễn biến của dịch bệnh, diễn biến của kinh tế có thể nhanh, chậm đâu đó. Tôi cho rằng, hiện nay Việt Nam đang là quốc gia bị tác động khá là trực tiếp. Những thông lệ quốc tế tốt cũng là một trong những nguồn thông tin Việt Nam luôn luôn tìm kiếm, học tập, cân nhắc để đưa vào áp dụng.

Thứ hai, nếu như so sánh cách ứng phó với khủng hoảng, đặc biệt là trước đây có cuộc khủng hoảng tài chính năm 1997, 2008, tôi thấy nổi lên điểm khá khác biệt. Đó là tính chủ động của chúng ta. Rõ là tính chủ động của chúng ta đang được cải thiện, đang được thực thi rất tốt.

Quay trở lại trước đây, chúng ta có thể bị động rất nhiều, và đâu đó có cả chủ quan, đâu đó những tác động bên ngoài chưa tác động ngay vào Việt Nam. Hai bài học ấy đã bắt đầu được rút ra từ phía chúng ta. Đặc biệt trong giai đoạn đầu chống dịch, chúng ta đạt được một số thành quả, chúng ta chuyển sang thế chủ động. Ví dụ đầu năm 2021, trước khi ta có Nghị quyết 128, tại thời điểm đó Quốc hội có kỳ họp đầu tiên. Ngay tại Nghị quyết đầu tiên đã giao cho Chính phủ nghiên cứu xây dựng Chương trình tổng thể về phòng, chống dịch bệnh và phục hồi kinh tế. Có nghĩa là chúng ta rất chủ động, chủ động từ rất sớm hướng đến cách tiếp cận tổng thể. Chúng ta cũng rất nỗ lực, bài bản, rất khoa học, tham vấn rộng rãi như khi xây dựng Chương trình phục hồi kinh tế, chúng ta tham vấn cộng đồng quốc tế. Ở đây anh John cũng đã tham gia diễn đàn của Quốc hội khi tham vấn ý kiến, rồi IMF, ADB, AmCham, các hiệp hội... Như vậy chúng ta xây dựng Chương trình phục hồi phát triển kinh tế ở một tư thế chủ động, bài bản hơn dựa trên tính chất khoa học, cân đối với nguồn lực, bối cảnh của Việt Nam.

Tôi cho đấy là điểm khác biệt lớn nhất so với cách chúng ta ứng phó với các cuộc khủng hoảng. Đây tiếp tục vẫn là những điểm mà chúng ta cần coi như bài học để có thể ứng phó kịp thời, hiệu quả với những cuộc khủng hoảng tiếp theo.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Nói về sự điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Xin được hỏi ông John Rockhold, Chủ tịch AmCham Việt Nam, trong thời gian một năm qua, Thủ tướng Chính phủ đã nhiều lần trực tiếp làm việc với các nhà đầu tư, trong đó có AmCham. Ông đánh giá như thế nào về sự quan tâm của Chính phủ Việt Nam, của Thủ tướng Chính phủ với các nhà đầu tư nói chung và với các nhà đầu tư Hoa Kỳ nói riêng? Và điều đó đã hỗ trợ các nhà đầu tư như thế nào?

Ông John Rockhold: Thủ tướng Chính phủ, Chính phủ Việt Nam đã rất chủ động quan tâm đến những quan ngại cũng như sẵn sàng tiếp nhận những kiến nghị của các doanh nghiệp, bao gồm ý kiến từ các doanh nghiệp FDI và cả AmCham, ở cả cấp Trung ương và địa phương.

Việc đối thoại thường xuyên giữa doanh nghiệp và Chính phủ có vai trò quan trọng tạo nên những cơ hội để giải quyết các vấn đề, và kịp thời điều chỉnh chính sách hướng đến các ưu tiên chung của Nhà nước và cộng đồng doanh nghiệp trong việc thúc đẩy đổi mới và phát triển bền vững.

Chúng tôi thực sự đánh giá cao sự hỗ trợ của Chính phủ Việt Nam đối với các doanh nghiệp FDI và AmCham.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Xin cảm ơn những cảm nhận của Thứ trưởng Trần Quốc Phương. Thứ trưởng đã đánh giá rất rõ công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ thời gian vừa qua, có thể tóm lại 3 ý bao trùm là: Quyết liệt - Sâu sát - Linh hoạt. Sau đây xin được nghe ý kiến của TS. Phan Đức Hiếu từ bên Quốc hội?

TS. Phan Đức Hiếu: Tôi nhất trí với ý kiến của Thứ trưởng Trần Quốc Phương. Xét về mặt tích cực, đã có tác động tích cực tới phát triển kinh tế-xã hội. Ngoài 3 ý mà Thứ trưởng Trần Quốc Phương đã đề cập, tôi cho rằng chúng ta đã nỗ lực, quyết tâm rất cao.

Tôi bổ sung thêm một ý nữa là tư duy của chúng ta bắt đầu chuyển từ trạng thái theo sự việc ngắn hạn sang bài bản hơn, chiến lược hơn. Ngay cả các biện pháp giải quyết tình huống trước mắt cũng đã tính đến tác động và những câu chuyện dài hạn hơn.

Thứ ba quan trọng nhất là chúng ta đã thành công với NQ128. Ví dụ câu chuyện của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương đã đề cập đến là chiến lược vaccine, chúng ta đã có sự đồng lòng phối hợp và chúng ta đã rất thành công trong chiến lược vaccine. Đấy là điểm tích cực để chia sẻ.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Cảm ơn bà đánh giá rất cao cố gắng của Chính phủ Việt Nam, nhất là với ngành Y tế, không chỉ là năng lực mà còn sự tận tụy, tận hiến của đội ngũ y bác sĩ. Bên cạnh đó, chúng ta thấy Chính phủ Việt Nam thời gian vừa qua, đặc biệt là Thủ tướng Chính phủ đã hành xử quyết liệt trong việc điều hành đất nước khi triển khai hàng loạt giải pháp. Xin hỏi Thứ trưởng Bộ KH&ĐT, ông đánh giá thế nào về sự điều hành của Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ? Ông ấn tượng nhất điều gì trong cách chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ?

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Trần Quốc Phương: Cần phải nhìn nhận rằng, với kết quả nền kinh tế Việt Nam đã đạt được cho đến thời điểm này, rất nhiều tổ chức quốc tế, các chuyên gia cũng đã nhận định một cách khách quan, đánh giá cao về cách chỉ đạo điều hành của Chính phủ khi đối phó với dịch bệnh. Bản thân là người làm trong bộ máy Chính phủ, chúng tôi cũng cảm nhận rất rõ nét về cách điều hành của Chính phủ. Tôi cũng xin chia sẻ một số ấn tượng của cá nhân tôi về công tác chỉ đạo điều hành của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ trong thời gian vừa qua.

Thứ nhất là ấn tượng về sự chỉ đạo quyết liệt và sự sát sao của Thủ tướng Chính phủ đến tất cả các vấn đề, các lĩnh vực của hoạt động kinh tế-xã hội. Ngành KHĐT của chúng tôi thường xuyên được Thủ tướng quan tâm và chỉ đạo sát sao khi Thủ tướng liên tục chỉ đạo quyết liệt và giám sát đến kết quả cuối cùng.

Ví dụ như trong lĩnh vực đầu tư công, Thủ tướng rất sốt ruột với việc giải ngân và liên tục chỉ đạo các bộ, ngành, địa phương bằng rất nhiều cuộc họp trực tuyến. Chính phủ ban hành nhiều chỉ thị, nghị quyết quan trọng, thành lập các tổ công tác kiểm tra, giám sát, đôn đốc hoạt động giải ngân.

Thứ hai, tôi cảm nhận được sự chỉ đạo sát sao, kịp thời, linh hoạt của Chính phủ và Thủ tướng. Thủ tướng liên tục nhắc nhở và chỉ đạo phải nắm chắc tình hình và kịp thời tham mưu để ban hành chính sách kịp thời, hiệu quả.

Từ quan điểm đó dẫn đến công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ rất linh hoạt và hiệu quả.

Chúng ta hôm nay ngồi đây để có thể thấy rằng NQ128 là bằng chứng rõ nét nhất từ việc nắm chắc tình hình thực tế trên cơ sở thực tiễn, lợi thế và các kết quả có sẵn để chúng ta điều chỉnh chính sách kịp thời.

Liên quan đến các tác động của tình hình kinh tế thế giới đến Việt Nam thời gian vừa qua như giá cả hàng hoá, xăng dầu, lạm phát, các điều chỉnh lãi suất của Fed… Thủ tướng đã liên tục chỉ đạo các cơ quan như Tài chính, Công Thương, Ngân hàng phải nắm chắc, nắm rõ để tham mưu cho Chính phủ các điều chỉnh chính sách phù hợp nhất để đạt mục tiêu dài hạn, lâu dài tạo nền tảng kinh tế phục hồi vững chắc.

Thực sự rất nhiều chính sách, nghị quyết ban hành vừa qua đã cho thấy hiệu quả của sự chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ. Ví dụ như Nghị quyết 124 về thúc đẩy giải ngân đầu tư công. Ngay sau khi nghị quyết này được ban hành, kết quả giải ngân đã tăng lên nhiều so với trước đó.

Chúng tôi rất ấn tượng với cách chỉ đạo, điều hành của Chính phủ. Xin trích lời 1 đồng chí lãnh đạo: Ngoài công tác chỉ đạo điều hành có sự nỗ lực cố gắng rất nhiều của bộ, ngành, địa phương. Ngay sau khi Tổng cục Thống kê công bố chỉ số GDP 9 tháng, đạt kết quả mĩ mãn như vậy thì số tóc bạc trên đầu các đồng chí bạc thêm khi tham gia cùng Chính phủ trong công tác chỉ đạo điều hành để đạt kết quả như vậy.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Xin hỏi TS. Angela Pratt, đến thời điểm này, WHO đánh giá như thế nào về những thành quả phòng chống dịch và củng cố, nâng cao năng lực y tế của Việt Nam?

TS. Angela Pratt: Nhìn chung, Việt Nam đã làm rất tốt trong việc quản lý đại dịch. Ngay từ đầu COVID-19, Việt Nam đã có các biện pháp xã hội và sức khỏe cộng đồng thực sự mạnh mẽ để ứng phó với COVID-19. Đơn cử như: Năng lực tốt trong phát hiện sớm và ứng phó với các trường hợp và cụm; giám sát và năng lực kiểm tra tốt; các biện pháp kiểm soát biên giới mạnh mẽ và hạn chế tiếp xúc xã hội đã ngăn chặn sự lây truyền của virus; tuân thủ tốt các hành vi bảo vệ cá nhân như đeo khẩu trang; việc chăm sóc sức khỏe được thực hiện kịp thời. Tất cả các biện pháp này đều giữ cho số ca mắc và tử vong sớm trong đại dịch ở mức thấp.

Tiếp sau đó, khi có vaccine, Việt Nam triển khai tiêm vaccine và nhanh chóng đạt được độ bao phủ dân số thực sự cao. Hơn 260 triệu liều vaccine đã được tiêm, trở thành một trong những nước có tỉ lệ tiêm chủng cao nhất thế giới. Vào thời điểm này năm ngoái, chỉ có 16% dân số đã được tiêm 2 liều. Hiện tại là hơn 85%. Tất cả những kết quả đáng ghi nhận này nhờ vào sự lãnh đạo và cam kết của Chính phủ. Chúng ta đã có các chính sách và hướng dẫn kịp thời và phù hợp, bao gồm cả Nghị quyết 128.

Cùng với đó là nỗ lực và sự hy sinh của cộng đồng, kể cả trong thời kỳ giãn cách thực sự khó khăn. Việt Nam đã kiên định với các biện pháp và thực thi hiệu quả những chính sách đó. Một yếu tố quan trọng là sự không mệt mỏi của ngành y tế. Được sự hỗ trợ của các ngành, họ làm việc không ngày nghỉ, suốt ngày đêm. Tôi đặc biệt muốn ghi nhận những nỗ lực và cam kết của các nhân viên y tế. Các nước trên thế giới có thể học hỏi kinh nghiệm từ công tác phòng, chống dịch của Việt Nam. Bài học này cũng cần được phát huy, chuẩn bị để ứng phó với các đại dịch khác trong tương lai.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Nền tảng cơ bản để Việt Nam thực hiện mở cửa an toàn, phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội là việc kiểm soát dịch bệnh. Không khống chế được là thua nó. Xin Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương cho biết thêm là trong một năm qua, dịch bệnh đã được kiểm soát như thế nào, đặc biệt là về kết quả tiêm vaccine của Việt Nam được đánh giá là một trong 5 nước có tỉ lệ mũi tiêm vaccine bình quân đầu người cao nhất thế giới?

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương: Chúng ta thực hiện chiến lược thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch bệnh, đến nay dịch COVID-19 cơ bản được kiểm soát. Tỉ lệ tử vong trên tổng số mắc ở Việt Nam là 0,02% trong khi trung bình thế giới xấp xỉ 1,2%. Tiêm vaccine phòng COVID-19 là một biện pháp quan trọng trong phòng, chống dịch.

Xác định vaccine là vũ khí chiến lược, là yếu tố quyết định, là biện pháp phòng dịch hữu hiệu nhất, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo quyết liệt: Bằng mọi khả năng để tiếp cận được với vaccine sớm nhất, nhanh nhất với phương châm "vaccine tốt nhất là vacicne được tiếp cận sớm nhất". Nhiều biện pháp để thúc đẩy tiếp cận, bao phủ vaccine đã được triển khai khoa học, đồng bộ, hiệu quả, trên mọi phương diện: Từ thành lập Quỹ vaccine huy động nguồn lực từ ngoại giao vaccine đến tổ chức Chiến dịch tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 thần tốc, lớn nhất, chưa từng có trong lịch sử, miễn phí cho toàn dân, người dân được tiếp cận công bằng với vaccine. Chúng ta đi từng ngõ, gõ từng nhà, rà từng đối tượng, tổ chức các điểm tiêm chủng lưu động tại cộng đồng, các địa điểm công cộng, trường học, thậm chí tổ chức đến từng hộ gia đình nhằm đảm bảo mọi người dân đều được tiêm chủng.

Tổ chức Y tế Thế giới ghi nhận, đánh giá Việt Nam có chiến lược sử dụng vaccine phù hợp, hiệu quả với cam kết thực hiện của toàn bộ hệ thống chính trị và người dân, là quốc gia đi sau nhưng về trước trong tiêm chủng vaccine phòng COVID-19. Tính đến ngày 30/9/2022, Việt Nam đã triển khai tiêm chủng được hơn 260 triệu liều vaccine an toàn, hiệu quả, khoa học. Tỉ lệ tiêm mũi 1, mũi 2 cho người từ 12 tuổi trở lên đạt xấp xỉ 100%, tỉ lệ tiêm mũi 3, mũi 4 cho người từ 18 tuổi trở lên và tiêm mũi 1 cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi đã đạt mục tiêu. Việt Nam là một trong những nước triển khai tiêm vaccine phòng COVID-19 với quy mô rộng rãi, nhiều đối tượng, nhiều mũi tiêm, sử dụng đa dạng các loại vaccine, là quốc gia có số liều vaccine sử dụng, tỉ lệ bao phủ vaccine cao và tốc độ tiêm chủng nhanh so với các nước trên thế giới. Tỉ lệ tiêm mũi 3 cho người từ 12 tuổi trở lên trên tổng dân số cao gấp đôi tỷ lệ trung bình trên thế giới. Tỉ lệ tiêm cho trẻ từ 5 đến dưới 12 tuổi cao hơn một số quốc gia phát triển như Mỹ, Pháp, Đức, Italy. Việc tiêm chủng vaccine rất thành công góp phần quan trọng trong phòng chống dịch COVID-19.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Xin được hỏi ông John Rockhold, việc thay đổi chính sách chống dịch COVID-19 đã ảnh hưởng đến các các doanh nghiệp FDI như thế nào? Nếu không kịp thời thay đổi, theo ông, các chuỗi cung ứng sản xuất có bị đứt gãy không?

Ông John Rockhold, Chủ tịch AmCham tại Việt Nam: Nghị quyết 128/NQ-CP phản ánh sự thay đổi trong chiến lược phòng chống dịch của Việt Nam. Chiến lược này cũng được các nước trên thế giới sử dụng rộng rãi. Hiện tại hầu hết các quốc gia đang chấp nhận sống chung với virus, tức vừa chống COVID-19, vừa đồng thời phát triển kinh tế. Sự thay đổi này có ý nghĩa to lớn giúp duy trì các chuỗi cung ứng cũng như thu hút sự quan tâm của các công ty FDI khi đầu tư vào Việt Nam.

Các thành viên của AmCham là các công ty hàng đầu thế giới về các giải pháp trong chăm sóc sức khỏe và chúng tôi hoan nghênh những giải pháp trong thời gian tới để tiếp tục khôi phục sự linh hoạt cho các doanh nghiệp, các nhà đầu tư cũng như du lịch.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Những thành tựu phục hồi kinh tế rất là ấn tượng. Tại cuộc tọa đàm đầu năm nay do Cổng Thông tin điện tử Chính phủ tổ chức ngày 4/1/2022, các đại biểu đều thống nhất đánh giá việc ban hành Nghị quyết 128 (NQ 128) là bước chuyển hướng chiến lược kịp thời. Nói cách khác, nếu không có Nghị quyết này, thì không biết tình hình thế nào. Quý vị hình dung thế nào về tình hình kinh tế - xã hội hiện nay? Trước tiên xin mời đại diện WHO cho ý kiến?

TS. Angela Pratt, Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam: Hôm nay là ngày thứ ba của tôi có mặt tại Việt Nam và rất vinh dự được có mặt tại buổi Tọa đàm này.

NQ128 là dấu mốc vô cùng quan trọng của Việt Nam trong phòng chống dịch COVID-19, là sự chuyển đổi rất quan trọng từ việc kiểm soát virus, kiểm soát sự lây lan bằng mọi giá và bây giờ chuyển sang trạng thái chung sống với COVID-19, hoặc quản lý bền vững để có thể cân bằng giữa việc áp dụng các biện pháp kiểm soát COVID-19 cộng với việc mở cửa nền kinh tế, xã hội.

Đại dịch COVID-19 đã tạo ra tác động rất lớn đối với Việt Nam cũng như các nước khác trên thế giới. Tôi nghĩ rằng chúng ta cần đánh giá đầy đủ những tác động về mặt xã hội. Trong đó rất nhiều người bị ảnh hưởng về sức khỏe tâm thần và sức khỏe nói chung. Vì vậy phải cân bằng các biện pháp khi mở cửa nền kinh tế.

Theo tôi, Việt Nam đã rất sáng suốt trong việc đưa ra Nghị quyết này. Trước hết Việt Nam đã bao phủ tỉ lệ tiêm chủng rất cao và tỉ lệ này gia tăng theo thời gian. Việt Nam đã rất thành công trong việc kiểm soát lây lan của virus ngay từ giai đoạn đầu của đại dịch nhờ áp dụng các biện pháp giãn cách xã hội và các biện pháp tại nơi công cộng… Tôi cho rằng đó là một bài học kinh nghiệm nữa được rút ra ngay từ đầu đại dịch và có thể ứng dụng trong các giai đoạn tiếp theo trong việc kiểm soát và quản lý COVID-19. Thông qua Nghị quyết đã hỗ trợ nỗ lực này rất lớn.

NQ128 được đưa ra thông qua một quá trình có sự tham vấn rất sâu rộng với sự lãnh đạo của Chính phủ có sự tham gia của các bộ ngành, các đối tác, chính quyền địa phương, các đối tác quốc tế. Đây là một trong những bài học quan trọng nhất chúng ta học được trong phòng chống COVID-19, bởi vì ngành y tế không thể một mình đương đầu với COVID-19 được mà cần sự chung tay chung sức của toàn xã hội.

NQ128 là văn bản vô cùng quan trọng giúp chúng ta cân bằng phát triển xã hội nói chung cũng như áp dụng các biện pháp y tế công cộng. Những điều Việt Nam đưa vào NQ128 cũng là những điều Tổ chức Y tế Thế giới đã khuyến cáo. Sau 1 năm chúng ta đang ở vị thế thoải mái hơn điều đó đã thể hiện rất rõ hiệu quả của Nghị quyết này.

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Bà Trưởng đại diện WHO đã nêu ra các nguyên nhân đằng sau để Việt Nam đạt kết quả như vậy: Chiến dịch vaccine, kinh nghiệm ngay từ đầu giữ cho dịch lây lan vừa phải. Một kinh nghiệm quan trọng nữa là không phải chỉ ngành y tế chiến đấu một mình mà cả hệ thống chính trị cùng vào cuộc. Đó là sự điều phối chung của Chính phủ và các ngành cùng phối hợp. Sau đây xin lắng nghe ý kiến của Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương!

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Liên Hương: COVID-19 là một đại dịch chưa từng có trong tiền lệ, đã, đang và còn tiếp tục ảnh hưởng đến mọi mặt đời sống kinh tế, văn hóa, xã hội. Cho đến nay, toàn thế giới đã có hơn 612 triệu người mắc, hơn 6,5 triệu người tử vong.

Nhớ lại những ngày khó quên cách đây hơn 1 năm, đợt dịch lần thứ 4 bùng phát, lúc đó thế giới còn chưa hiểu biết nhiều về dịch bệnh, chưa có thuốc điều trị đặc hiệu, chưa có đủ vaccine để phòng bệnh, người dân hoang mang. Nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đã phải áp dụng các biện pháp hành chính để kiểm soát hiệu quả dịch bệnh như giãn cách xã hội, cách ly diện rộng.

Tuy nhiên chiến lược này chỉ tập trung vào phòng chống dịch, kiểm soát được dịch bệnh nhưng lại ảnh hưởng đến sự phát triển kinh tế-xã hội. Nếu kéo dài sẽ có thể dẫn đến đình chệ các hoạt động đời sống, kinh tế và gây bất ổn xã hội. Trước đại dịch nguy hiểm chưa từng có này, nhiều quốc gia hùng mạnh đều lúng túng, bị động. Khi đó đồng chí Tổng Bí thư, Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội đã quyết liệt chỉ đạo toàn bộ hệ thống chính trị vào cuộc, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu "dĩ bất biến, ứng vạn biến", "chống dịch như chống giặc nhưng phải đảm bảo khoa học, đồng bộ, hiệu quả".

Tại thời điểm cam go này, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 128/NQ-CP ngày 11/10/2021 về thích ứng an toàn, linh hoạt, kiểm soát hiệu quả dịch COVID-19. Đây là 1 quyết sách sáng suốt, táo bạo, dũng cảm, thay đổi căn bản tư duy trong chiến lược phòng, chống dịch, quyết sách căn cứ vào kinh nghiệm thực tiễn trong nước, quốc tế, các bằng chứng khoa học, bám sát dự báo tình hình dịch bệnh, khả năng tiếp cận, cung ứng và tỉ lệ bao phủ vaccine phòng bệnh, sự sẵn có của thuốc điều trị với mục tiêu đặt tính mạng của người dân lên trên hết, trước hết, vừa đảm bảo kiểm soát hiệu quả dịch bệnh vừa tạo điều kiện phục hồi và phát triển kinh tế xã hội, đưa đất nước trở lại trạng thái bình thường mới.

Thực tế cho đến nay đã chứng minh Nghị quyết 128 là kịp thời, đúng đắn, tại thời điểm quyết định thành công: dịch COVID-19 cơ bản được kiểm soát, mọi hoạt động sản xuất kinh doanh, đời sống của người dân trở lại bình thường, trẻ em được vui chơi, đến trường học tập an toàn.

Nghị quyết 128 được dư luận, Nhân dân và cộng đồng quốc tế ghi nhận, đánh giá cao và cho rằng Nghị quyết đã tạo ra bước ngoặt trong tư duy, cách thức mới trong phòng, chống dịch, tạo sự linh hoạt, phá vỡ tình trạng đóng băng trong sinh hoạt của người dân cũng như các hoạt động kinh tế xã hội ở một số nơi trong thời gian trước; là chìa khóa hóa giải khó khăn, tạo tiền đề để thực hiện thành công mục tiêu kép, ổn định xã hội, đưa cả nước chuyển sang trạng thái bình thường mới.  

NQ128 là giúp chúng ta tự tin hơn

TS. Nguyễn Sĩ Dũng: Xin được lắng nghe ý kiến của TS. Phan Đức Hiếu về nội dung này.

TS. Phan Đức Hiếu: Trước hết, tôi rất nhớ cảm giác đọc NQ128 ngay sau khi được ban hành. Tôi chia sẻ ý kiến của bà Trưởng đại diện WHO tại Việt Nam là sự thay đổi về cách tiếp cận, phương pháp chống dịch và phát triển kinh tế. Từ việc chống dịch bằng mọi giá tại thời điểm đó, chúng ta nhắc nhiều đến từ "mục tiêu kép" tức là phải cân bằng giữa việc chống dịch và phát triển kinh tế. Đó là việc đằng sau của NQ128. Chúng ta hình dung ra cách tiếp cận mới này là chiến lược hơn, dài hạn hơn, tổng thể hơn. Tâm thế của chúng ta bắt đầu thay đổi, trước đây đâu đó chúng ta hơi sợ hãi, lúng túng, bị động, các địa phương độc lập với nhau thì nay phải thay đổi hẳn, buộc phải hợp tác với nhau, tự tin hơn trong giải quyết các vấn đề. Bài học đến bây giờ của NQ128 là giúp chúng ta tự tin hơn trong việc giải quyết tất cả vấn đề sau đó. Đây là điểm đạt được rất lớn.

Thứ hai là tác động đến các con số phát triển kinh tế. Trước khi chúng ta có NQ128, doanh nghiệp rất lúng túng và bị động trong tổ chức sản xuất, kinh doanh vì không lường trước được các biện pháp chống dịch như thế nào. Sau khi có NQ128, doanh nghiệp khôi phục được niềm tin, xây dựng được chiến lược kinh doanh dài hạn và không lo lắng có thể bị chấm dứt hay gián đoạn bất kể khi nào và gây thiệt hại cho mình. Người dân cũng vậy, họ bắt đầu xây dựng cho mình kế hoạch sinh sống, làm việc dài hạn hơn. Nếu không có kế hoạch bài bản, dài hạn vững chắc thì rất khó tạo ra thành quả như ngày hôm này.

Tôi cho rằng những bài học của Nghị quyết 128 rất nên rút ra ở 2 điểm: Đối với doanh nghiệp quan trọng nhất là tuyên bố rõ ràng, công khai, minh bạch, có thể dự đoán được và dài hạn. Đó là những điều rất nên coi là bài học cho phát triển từ nay đến những năm tiếp theo.